Wij geloven dat kunst en cultuur een centrale plek in het onderwijs verdienen. Cultuureducatie geeft kinderen de ruimte om te ontdekken wie ze zijn, in welke wereld zij leven, en welke talenten zij hebben om in die wereld iets waardevols toe te voegen. Daarom zetten we ons in om cultuureducatie in de scholen te vieren, te versterken en te verbinden.
Zodoende adviseert en ondersteunt het Cultuurknooppunt basisscholen in Utrecht op de weg naar passend kunst- en cultuuronderwijs.
Daarbij beginnen we bij de school zelf, en gaan op zoek naar wat past. Cultuureducatie kan worden ingezet ter bevordering van de creatieve vaardigheden, maar ook om andere cultuurvakken te versterken. Het kan zich binnen de schoolmuren afspelen, of daarbuiten. En hoe zit het met die skills voor de 21e eeuw?
De centrale vraag is ‘Wat leert een kind van cultuureducatie?‘
Door de verschillende mogelijkheden in beeld te brengen, helpen wij een school om hun einddoel te bepalen en vervolgens te realiseren. De school maakt keuzes, en wij wijzen de weg. Zo bouwen we aan cultuureducatie van de bovenste plank, structureel verankerd in de school.
Over het algemeen neemt een school contact met ons op omdat zij cultuureducatie willen gaan aanpakken, al dan niet ingegeven door het nieuwe subsidiestelsel van de gemeente Utrecht. De ene school is al verder op weg naar een cultuureducatie-beleid dan de andere. Maar geen enkele school begint vanaf nul. Op elke school zijn al bepaalde projecten, lessen of uitstapjes die plaatsvinden. Het gaat er om deze activiteiten te herkennen, te versterken waar nodig, en er een duidelijke lijn in aan te brengen. In de eerste gesprekken komen we er samen achter wat het startpunt precies is, en welke taken er liggen voor het Cultuurknooppunt.
In het eerste stadium van de samenwerking is de visiebepaling belangrijk. Scholen zijn gewend om zelf activiteiten te kiezen en te boeken, maar nu beginnen we bij de kern: wat wil de school het kind meegeven met de inzet van cultuureducatie? De activiteiten zorgen later voor de invulling van deze visie. In gesprekken met directie en de ICC’er(s), en op studiemomenten met het hele team, bouwen we aan die schoolbrede visie. Ook is het mogelijk om een teamscan te laten afnemen. In dat geval interviewen we elk teamlid individueel over cultuureducatie in zijn/haar eigen klas, en brengen we deze resultaten in beeld.
Wanneer een gezamenlijke visie tot stand begint te komen, is het makkelijker om gerichte keuzes te maken en een doorgaande leerlijn te ontwikkelen. In dit stadium werken we nauw samen met de werkgroep cultuur op de school, of met de ICC’ers. We leggen gezamenlijk vast welke activiteiten, zowel intern als extern, een plek krijgen in deze leerlijn. Het Cultuurknooppunt zorgt er voor dat aan alle disciplines aandacht wordt besteed, en brengt de werkgroep waar nodig op nieuwe ideeën. Het Cultuurknooppunt werkt ondertussen aan een werkdocument, waarin we de gemaakte keuzes vastleggen.
Ondertussen is er, waar nodig, deskundigheidsbevordering op het gebied van creativiteit of specifieke kunstzinnige disciplines of zijn er teamtrainingen. Bij sommige scholen richten we ons specifiek op de integratie van cultuureducatie in andere vakken. Zo worden de creatieve vakken die de leerkracht zelf geeft aan de leerlingen inhoudelijk sterker. Ook wordt het gehele team deelgenoot gemaakt van de vorderingen van de doorgaande leerlijn.
Vanuit het werkdocument ontstaat uiteindelijk een cultuurplan, waarin de visie op cultuureducatie en de bijbehorende doorgaande leerlijn samenkomen. Het is belangrijk dat het cultuurplan met beide voeten midden in de school staat, en oren heeft voor de wensen van het gehele team.
Een doorgaande leerlijn op papier is nog geen doorgaande leerlijn in de praktijk. Daarvoor moeten er concrete activiteiten aan de leerlijn gekoppeld worden. Bij het selecteren van extern aanbod, van theatervoorstellingen en concerten tot danslessen in de gymzaal, kan het Cultuurknooppunt een rol spelen. We helpen de school keuzes te maken uit het culturele aanbod dat Utrecht rijk is, en zorgen samen dat de culturele partners die de school al heeft, een structurele plek krijgen. Daar gebruiken we ons netwerk voor, van grote centrale aanbieders tot lokale cultuurmakers in de buurt van de school.
Het is daarbij belangrijk dat er een inhoudelijk gesprek en afstemming plaatsvindt tussen de school en de culturele instelling. Dat gaat al veel makkelijker, nu er een cultuurplan ligt. Zo sluit het aanbod ook echt aan, en kan de culturele instelling werken vanuit gezamenlijke leerdoelen. Het komt ook voor dat de school een culturele instelling vraagt om aanbod op maat te maken. In dat geval blijven we nauw betrokken bij de ontwikkeling en pilotversie van zo’n project. Ook zorgen we voor de aansluiting met Cultuur en School, het coördinatiepunt voor het grootschalige cultuuraanbod in Utrecht.
Ook (assisteren bij) het aanvragen van de gemeentelijke subsidies voor cultuureducatie, en het begeleiden van een zogenaamd ‘innovatie traject’ (een verdiepingsslag op een bestaand cultuureducatiebeleid) behoren tot de mogelijkheden.
Dan komt er een moment dat de visie is geformuleerd, de neuzen allemaal dezelfde kant op staan, de leerkrachten zich vaardig voelen, en het cultuurplan gekoppeld is aan concrete activiteiten en samenwerkingen.
Dan zoeken we naar de beste manier om de coördinatie volledig over te dragen op de ICC’er(s) en de werkgroep binnen de school. Langs de zijlijn blijven we graag betrokken. Zo heeft de school alles in huis om het cultuurplan uiteindelijk zelf in de praktijk te brengen.
Met ingang van schooljaar 2014-2015 is de nieuwe regeling ‘Cultuur voor ieder Kind’ van de gemeente Utrecht van start gegaan in het PO en het VO. Met deze regeling zet de gemeente een transitie in op het gebied van cultuureducatie, waarbij zij subsidie niet langer aan culturele instellingen verstrekt, maar direct aan de scholen.
De gemeente Utrecht wil dat alle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs in aanraking komen met cultuur, zowel actief als receptief en reflectief. Met de nieuwe regeling komt de regie bij de scholen te liggen, die gevraagd worden om zelf een cultuurplan te ontwikkelen en een doorgaande leerlijn cultuureducatie uit te werken. Op basis van dit cultuurplan ontvangt de school subsidie van de gemeente.
Het beleid van de gemeente zal vanaf schooljaar 2014-2015 in 3 jaar gefaseerd ingevoerd worden. In schooljaar 2015-2016 is er opnieuw subsidie beschikbaar voor ⅓ van de Utrechtse scholen. Subsidie moet vóor 1 april van het voorgaande schooljaar aangevraagd worden, en onderbouwd worden met een gedegen cultuurplan.
De subsidie bevat 3 onderdelen:
Vanaf augustus 2017 moet voor alle Utrechtse leerlingen middels deze beleidsregel subsidie aangevraagd worden voor cultuureducatie.
De oprichters van het Cultuurknooppunt zijn Claire Paulich en Sjaan van Riel.
Beiden hebben een achtergrond in cultuureducatie als kunstvakdocent, op het gebied van theater en beeldende vorming. In 2013 ontmoetten zij elkaar in een werkgroep voor PCOU-scholen, waar zij beiden als Intern Cultuur Coördinator betrokken zijn bij het maken van cultuurplannen. De kernwaarden die zij nastreven in hun werk, blijken al snel op één lijn te liggen, en een samenwerking is geboren.
.
Sindsdien werken we samen om scholen te begeleiden en adviseren in de wereld van de cultuureducatie. Het is onze ambitie om de positie van cultuureducatie op de Utrechtse basisscholen te versterken, en zo veel mogelijk kinderen in contact te brengen met alle kunstenaars, spannende projecten, magische voorstellingen en prachtige plekken die onze stad rijk is.
Hoe we dat doen?
Ons blog gaat over kinderen en creativiteit.
Hier kun je lezen waar het Cultuurknooppunt zoal mee bezig is.
Maar ook inspirerende filmpjes kijken,
een interessant artikel doorbladeren
of de laatste kunst en cultuur nieuwtjes meepikken.
De Wegwijzer uit Wijk bij Duurstede werkt sinds schooljaar 2015-2016 met een portfolio voor cultuuronderwijs. Aart Molendijk en zijn team maken er werk van. Kinderen volgen hun eigen ontwikkeling in c...
We laten ze kijken, luisteren, voelen, beleven, onderzoeken en dus ontdekkend leren. Het komend half jaar krijgen de klassen van de Baanbreker: verrassingspakketen, kunst, kunstenaars op bezoek, theat...
Nu Cultuur voor ieder Kind een feit is, en 97% van de Utrechtse scholen deze subsidie aanvragen een een cultuureducatie beleid voeren, zet de gemeente Utrecht de volgende fase in: verankering en verdi...
Op de eindconferentie van Creatief Vermogen Utrecht mocht het Cultuurknooppunt een workshop geven aan deelnemers, en toekomstige deelnemers, van dit onderzoekstraject naar creativiteit in het onderwij...
Creativiteit. Het is een vermogen. Het is een proces. Je kan het oefenen, en je kan het in je zelf ontdekken en ontwikkelen. Het is geen talent dat maar voor een enkeling is weggelegd, maar een set ...
Westerkade 30
3511 HC Utrecht
